Mikołaj Krasnodębski

 

 

 

Życiorys i wybrane publikacje Franciszka Gabryla

 

 

 

Życiorys

 

            Franciszek Gabryl[1] – ksiądz, profesor filozofii i teologii, dziekan Wydziału Teologii i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, poseł na sejm krajowy (galicyjski) – urodził się 9 marca 1866 roku we wsi Wieprz koła Andrychowa, jako syn Jana i Katarzyny z domu Skowron. Gimnazjum klasyczne ukończył w Wadowicach. W roku 1886 – jako alumn krakowskiego Seminarium Duchownego – rozpoczął studia teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uczęszczał wówczas na wykłady M. Morawskiego i S. Pawlickiego. Studia teologiczne ukończył w 1890 roku nie uzyskując stopni naukowych. W tym samym roku otrzymał święcenia kapłańskie i rozpoczął pracę duszpasterską jako wikary w Bieńkówce, a następnie w Ślemieniu. Równocześnie podejmuje niedokończone poprzednio studia i w 1892 roku na Uniwersytecie we Wiedniu otrzymuje doktorat z teologii. Po obronie pracy doktorskiej pracuje jako wikary w Oświęcimiu, a następnie (w 1894) udaje się na stypendium naukowe za graniczne. Studiuje neoscholastykę w Rzymie (Gregorianium), we Fryburgu Szwajcarskim (u Mandonneta, Berthiera, Coconniera)[2], we Wrocławiu (u Baemkera), i w Louvain (u Merciera). Podczas pobytu we Fryburgu Gabryl spotkał się z K. Wajsem, który również był na stypendium naukowym. Po powrocie do Krakowa, w 1895 roku[3], habilituje się na Wydziale Teologicznym. Jego praca habilitacyjna pt.: Nieśmiertelność duszy ludzkiej w świetle rozumu i nowoczesnej nauki (wyd. Kraków 1895) stanowi kompilację tomizmu tradycyjnego i lowańskiego. Gabryl propaguje w środowisku krakowskim neoscholastykę i obok K. Wajsa jest jej pierwszym przedstawicielem w Polsce. Od października 1895 – jako prywatny docent teologii fundamentalnej i filozofii chrześcijańskiej Wydziału Teologii – prowadzi wykłady z teologii i filozofii, oraz seminarium na podstawie tekstu Sumy teologii Tomasza z Akwinu. Należy dodać, że za czasów S. Pawlickiego i F. Gabryla katedra filozofii na UJ była włączona do Wydziału Teologii. Podziału dokonano dopiero po śmierci Gabryla, kiedy jego następcą został K. Michalski[4].

W 1898 roku F. Gabryl otrzymuje nominację na profesora nadzwyczajnego, a w 1902 – na profesora zwyczajnego. Trzykrotnie pełni urząd dziekana Wydziału Teologii (1902/3; 1905/6; 1910/11), natomiast w latach 1907/8 piastuje godność rektora UJ. Ponadto bierze czynny udział w pracach Akademii Umiejętności jako członek Komisji Historii Filozofii. Przez jedną kadencję był posłem do Sejmu Krajowego. W Diecezji Krakowskiej pełnił obowiązki cenzora ksiąg religijnych i komisarza biskupiego do spraw nauczania religii w szkołach średnich.

F. Gabryl był autorem ponad 50. prac, głównie podręczników, z zakresu logiki, ontologii (metafizyki), psychologii, teorii poznania, historii filozofii polskiej. Do najważniejszych z nich należą: Logika formalna (Kraków 1899), Noetyka (Kraków 1900; Lublin 1931; tłumaczenie na j. czeski J. Sniżeka: Olomouc 1921), Metafizyka ogólna, czyli nauka o bycie (Kraków 1903), Psychologia (Kraków 1906), Filozofia przyrody (Kraków 1910), Polska filozofia religijna w XIX wieku (Poznań 1913-1914). W Polskiej filozofii religijnej XIX wieku Gabryl omawia polskie szkoły filozoficzne: kantowską, hegeliańską, schelingowską, tradycyjną, mistyczną i neoscholastyczną).

Należy dopowiedzieć, że podręczniki z teorii poznania i metafizyki są pierwszymi publikacjami tego typu w Polsce, zaś prace z psychologii i kosmologii (filozofii przyrody) wyprzedził swoimi publikacjami tylko o kilka lat K. Wajs. Z podręczników tych korzystano jeszcze po II wojnie światowej w wielu ośrodkach naukowych w Polsce. Wyparł je dopiero tomizm egzystencjalny, marksizm i filozofia szkoły lwowsko-warszawskiej. I tak np. uczył się z nich Wincenty Granat (w Seminarium Duchownym w Sandomierzu). Do dorobku Gabryla odwoływali się autorzy filozofii okresu międzywojennego (J. Stepa, K. Kowalski, F. Kwiatkowski, S. Domińczak, H. Jakubanis, i inni) i powojennego (S. Kowalczyk, A. B. Stępień). Prace Gabryla z zakresu teorii poznania oddziaływały na środowisko czeskie, oraz były przedmiotem polemiki na Uniwersytecie Katolickim w Orchard Lake w USA (F. Węgier).

Podręczniki Gabryla charakteryzują się tym, że zawierają duży zasób informacji dotyczących historii filozofii omawianego przez autora zagadnienia, w przeciwieństwie do ujęcia heurystycznego, które tomista z Krakowa spycha na margines swoich rozważań filozoficznych. Niekiedy nawet wydaje się, że nie opowiada się za którymś z omawianych przez siebie badań, a jedynie sugeruje „najbardziej dogodne” dla siebie stanowisko. Zapewne jest to jeden z powodów, dla których myśl Gabryla jest tak słabo znana.

 

Działalność publicystyczną oraz dydaktyczną Gabryla przerwała nagle śmierć w nocy z 6 na 7 stycznia 1914 roku, w Krakowie. 

 

 

 

Wybrane publikacje[5]:

 

A.     książki:

 

Apel Królowej Nieba, Ziemi i Polski, tł. Cecylia Wołkowicz (uzup. F. Gabryl), Brighton, Collegium Marianum, ok. 1877.

Nieśmiertelność duszy ludzkiej w świetle rozumu i nowoczesnej nauki, Kraków, 1895.

§         Rec.: A. G., Gazeta Kościelna, r. 3, nr 43, Lwów 1895, s. 399.

§         Rec.: Przegląd Kościelny, r. 7, nr 5, Poznań 1895, s. 353-358.

§         Rec.: S. Kobylecki, Przegląd Powszechny, t. 47, nr 8, Kraków 1895, s. 265-269.

§         Rec.: A. Pechnik, Przegląd Polski, t. 117, z. 1, Kraków 1895, s. 223-228.

§         Rec.: M. Furman, Przegląd Katolicki, r. 34, nr 19, Warszawa 1896, s. 303-304; nr 20, s. 318-319.

§         Rec.: M. Offmański, Przegląd Literacki, r. 1, nr 5, Kraków 1896, s. 11-12.

§         Rec.: X. R. R., Tygodnik Ilustrowany, półr. 1, nr 2, Warszawa 1896, s 39.

O kategoriach Arystotelesa, w: Rozprawy Akademii Umiejętności Wydziału Historyczno – Filozoficznego, t. 36, Kraków 1894, s. 1-165.

§         Rec.: W. Rubczyński, Przegląd Filozoficzny, r. 7, z. 3, Warszawa 1904, s. 341-347.

§         Autoreferat: Sprawozdanie Akademii Umiejętności, t. 1, nr 9, 1896, s. 10-12.

System filozofii, w: Logika formalna, t. 1, Kraków 1899. [Książka ta jest poprawioną pracą O kategoriach Arystotelesa].

§         Rec.: X. K. W. [prawdopodobnie : Kazimierz Wajs], Gazeta Kościelna, r. 7, nr 14, Lwów 1899, s. 111.

§         Rec.: A. Pechnik, Gazeta Kościelna, r. 7, nr 20, Lwów 1899, s. 159; nr 21, s. 165-167.

§         Polemika: F. Gabryl, „Odpowiedź na krytykę książki…”, tamże, nr 24, s. 194-195.

§         Rec.: J. Nuckowski, Przegląd Powszechny, t. 2, z. 4, Kraków 1899, s. 97-103.

§         Polemika: F. Gabryl, „Odpowiedź na krytykę książki…”, tamże, z. 5, s. 30-308.

§         Rec.: B. Żongołłowicz, Przegląd Katolicki, r. 39, nr 24, Warszawa 1901, s. 383-384; nr 25, s. 398-400.

5. Noetyka, Kraków, 1900.

§         Rec.: J. Rawski, Jb. f. Philos. u. Spekul. Theol., jg 15, Paderborn 1901, s. 489-492.

§         Rec.: A. Pechnik, Przegląd Polski, t. 139, z. 8, Kraków 1901, s. 297-301.

§         Rec.: J. Nuckowski, Przegląd Powszechny, t. 69, z. 1, Kraków 1901, s. 98-110.

Noetyka (wyd. 2 uzupełnione przez Jana Stepę bez naruszenia tekstu Gabryla), Lublin, bez roku wydania [prawdopodobnie wydanie pochodzi z roku 1931].

§         Rec.: X. A. P. [prawdopodobnie: Aleksander Pechnik], Gazeta Kościelna, r. 38, nr 7, Lwów 1931, s. 82-83.

Noetika, (przełożył i słowem wstępnym poprzedził Jan Snižek), Olomouc 1921.

Metafizyka ogólna czyli nauka o bycie, Kraków 1903.

§         Rec.: Ks. P [prawdopodobnie: Aleksander Pechnik], Gazeta Kościelna, r. 12, nr 4, Lwów 1904, s. 30.

§         Rec.: W. Giebartowski, Notatnik Biograficzny [?], nr 5, Warszawa 1904, s. 70-77.

§         Rec.: [Albert] Steuer, Przegląd Kościelny, t. 5, z. 1, Poznań 1904, s. 85-87.

§         Streszcz.: Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej za r. 1903, Lwów 1904, s. 5-6.

Psychologia, t. 1 i 2, Kraków 1906.

§         Rec.: A. Pechnik, Gazeta Kościelna, r. 14, nr 27, Lwów 1906, s. 275-276.

§         Rec.: M. Straszewski, Przegląd Powszechny, t. 115, z. 7, Kraków 1912, s. 117-123.

Filozofia przyrody, Kraków, 1910.

§         Rec.: J. Ciesielski, Ateneum Kapłańskie, t. 4, z. 2, Włocławek 1910, s. 181-186.

§         Rec.: X. P. [prawdopodobnie Aleksander Pechnik], Gazeta Kościelna, r. 18, nr 41, Lwów 1910, s. 512-513.

Dogmatyzm w poznaniu, w: W poszukiwaniu prawdy. Wstęp do teorii poznania. Sześć wykładów wygłoszonych w Auli Uniwersytetu [Jagiellońskiego] w 1909 r., wyd. i przedmowa M. Straszewskiego, Kraków 1911, s. 41-60.

§         Rec.: A. Skórski, Gazeta Wieczorna (Gazeta Poranna), nr 622, Lwów 1912, s. 3-4.

§         Rec.: Z. Zawirski, Ruch Filozoficzny, r. 2, nr 4, Lwów 1912, s. 60b-61a.

Logika ogólna, Kraków, 1912 [praca ta stanowi poprawioną wersję książki System filozofii].

§         Rec.: X. A. P. [prawdopodobnie Aleksander Pechnik], Gazeta Kościelna, r. 20, nr 15, Lwów 1912, s. 184-185.

§         Rec.: W. Biegański, Książka, r. 12, nr 7, Warszawa 1912, s. 317-319.

 Polska filozofia religii w wieku XIX, t. 1, Warszawa 1913, t.2, Poznań 1914.

§         Rec.: A. Zieleńczyk, Książka, r. 14, nr 8/12, Warszawa 1914, s. 79.

§         Rec.: Cz. Łukasik, Miesięcznik Kościelny, t. 12, z. 71/72, Poznań 1914, s. 298-301.

§         Rec.: W. Horodyński, Przegląd Filozoficzny, r. 17, z. 3, Warszawa 1914, s. 386-390.

§         Rec.: W. Kosiakiewicz, Słowo, nr 73, Warszawa 1914, s. 1.

§         Rec.: X. P. [prawdopodobnie Aleksander Pechnik], Gazeta Kościelna, r. 22, nr 41, Lwów 1914/1915, s. 495.

§         Rec.: X. P. [prawdopodobnie Aleksander Pechnik], Miesięcznik katechetyczno – wychowawczy, r. 4, , nr 12, Lwów 1914-1915, s. 561-562.

§         Rec.: I. Chrzanowski, Prawda, r. 35, nr 1, Warszawa 1915, s. 4-6; nr 2, s. 7-8; nr 3, s. 4-5; nr 4, s. 5.

§         Chrzanowski, Z epoki romantyzmu, Kraków 1918, s. 339-365.

§         Chrzanowski, Sprawozdanie Akademii Umiejętności, t. 20, nr 8, 1915, s. 51.

 

 

B.     artykuły:

 

1. Czy metafizyka ma rację bytu?, Przegląd Powszechny, t. 71, z. 7, Kraków 1901, s. 19-45. [artykuł ten w nieco zmienionej wersji znajduje się we Wstępie do Metafizyki ogólnej czyli nauki o bycie, s. 6-35].

O nieskończoności, Kwartalnik Teologiczny, r. 1, z. 1/2, Warszawa 1902, s. 26-46.

Analityczny charakter prawa przyczynowości, Kwartalnik Teologiczny, r. 1, z. 3/4, Warszawa 1902, s. 41-115.

Kilka hipotez o powstaniu ludzkiej mowy, t. 2, z. 7, Poznań 1902, s. 12-28; z. 8, s. 94-107; z. 9, 174-194; z. 11, s. 353-369; z. 12, s. 401-114.

Co to jest czas, Kwartalnik Teologiczny, r. 2, z. 1/2, Warszawa 1903, s. 69-84.

Co to jest przestrzeń, Kwartalnik Teologiczny, r. 2, z. 3, Warszawa 1903, s. 101-118.

Realizm i nominalizm w dziejach filozofii, Kwartalnik Teologiczny, r. 2, z. 4, Warszawa 1903, s. 65-76; r. 3, z. 1/2, Warszawa 1904, s. 28-66; z. 3/4, s. 25-50; r. 4, z. 1/2, Warszawa 1905, s. 57-76; z. 3/4, s. 17-33; r. 5, z. 1/2, Warszawa 1906, s 76-102.

Kilka uwag do pojęcia Absolutu, Przegląd Kościelny, t. 3, z. 2, Poznań 1903, s. 112-124; z. 3, s. 189-196.

Zum Begriff des Absoluten (przekład na j. niemiecki artykułu: Kilka uwag do pojęcia Absolutu), Jb. f. Philos. und Spekul. Theol., Paderborn 1903, s. 207-225.

Wyobrażenie typiczne a pojęcie, Kwartalnik Teologiczny, r. 3, z. 3/4, Warszawa 1904, s. 177-192.

Analiza aktu przypominania sobie, Kwartalnik Teologiczny, r. 4, z. 1/2, Warszawa 1905, s. 33-56.

[Rozbiór pracy] W. Witwicki, Analiza psychologiczna objawów woli, Lwów 1904, w: Przegląd Polski, t. 157, z. 1, Kraków 1905, s. 127-134.

Dusza w psychologii najnowszej, Kwartalnik Teologiczny, r. 4, z. 3/4, Warszawa 1905, s. 101-29; r. 5, z. 1/2, Warszawa 1906, s. 110-131.

Nieco o naturze obrazów pamięciowych, Przegląd Filozoficzny, r. 10, z. 4, Warszawa 1907, s. 582-596. [praca ta została wygłoszona jako referat na 10 Zjeździe Lekarzy Polskich].

§         Streszczenie: Jan Łukasiewicz, „Sprawozdanie z posiedzeń naukowych w sekcjach 10 Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich we Lwowie”, Lwów 1907/8, s. 93-94.

O duszy zwierzęcej, Przegląd Polski, t. 166, z. 4, Kraków 1907, s. 35-61

§         Streszczenie tekstu: O różnicach między duszą ludzką a zwierzęcą, Dwutygodnik katechetyczno – duszpasterski, r. 11, nr 7, Tarnów 1907, s. 258-261.

§         Streszczenie tekstu: O różnicy między duszą ludzką a zwierzęcą, w: Pamiętnik pierwszego kursu katechetycznego we Lwowie, Lwów 1907, s. 164-166.

Hasła w Encyklopedii Kościelnej (wydanie M. Nowodworskiego), t. 29-30 i 32, Warszawa 1907, 1910, 1913 („uczucie”, „umysł”, „uniwersalia”, „utopia”, „wola ludzka”).

Granice wszechświata, Ateneum Kapłańskie, t. 1, z. 2, Włocławek 1909, s. 13-24; z. 2, s. 120-137.

Stosunek filozofii do religii oświecenia p. Dra Stanisława Garskiego, [rozbiór pracy Garfein-Garskiego, System filozofii, Warszawa 1907], Gazeta kościelna, r. 18, nr 47, Lwów 1910, s. 582-583; nr 48, s. 594-596; nr 49, s. 608-610; nr 50, s. 623-25. [w części pierwszej błędnie wydrukowano nazwisko autora: Gabryel].

Dogmatyzm w poznaniu naszym, Ateneum Kapłańskie, t. 3, z. 1, Włocławek 1910, s. 1-14 [wersja pracy: Dogmatyzm w poznaniu].

Teoria Darwina w świetle paleontologii, Miesięcznik Kościelny, t. 3, z. 18, Poznań 1910, s. 443-458.

Darwinizm a stanowisko Kościoła katolickiego, Miesięcznik Kościelny, t. 4, z. 22, Poznań 1910, s. 252-24; z. 23, s. 367-329.

Skąd się wzięło życie organiczne na ziemi?, Wiara – Przegląd Katolicki, r. 2, nr 16, Warszawa 1910, s. 304-30, nr 17, s. 327-329.

23. Filozofia ks. arcybiskupa Ignacego Hołowińskiego, t. 6, z. 1, Włocławek 1911, s. 1-26. [por. Polska filozofia religijna].

 Idee filozoficzne ks. Stanisława Chołoniewskiego, Ateneum Kapłańskie, t. 6, z. 4, Włocławek 1911, s. 302-317 (Tekst podpisano: ks. J. Gabryl) [por. Polska filozofia religijna].

X. Karol Surowiecki nasz apologeta z końca XVIII a początku XIX w., Miesięcznik katechetyczno – wychowawczy, r. 1, z. 6/7, Lwów 1911, s. 263-271; z. 8/9, s. 336-346 [por. Polska filozofia religijna].

Czy logika jest nauką samoistną?, Przegląd Filozoficzny, r. 14, z. 2, Warszawa 1911, s. 213-230.

Nasza filozofia religijna w XIX w., Przegląd Powszechny, t. 110, z. 5, Kraków 1911, s. 209-230 [por. Polska filozofia religijna. Artykuł ten został również opublikowany w pracy wydanej pod redakcją M. Straszewskiego (Kraków 1921, s. 461-487) pt.: „Polska filozofia narodowa. 15 wykładów urządzonych staraniem Towarzystwa Filozoficznego w Krakowie. Wykład został wygłoszony 17 III 1911 r.].

§         K. Lubecki, Sprawozdanie z odczytu pt.: „Polska filozofia religijna w XIX wieku” (odczyt z cyklu Polska filozofia narodowa), Głos Narodowy, r. 19, nr 70, Kraków 1911, s. 3; Ruch Filozoficzny, r. 1, nr 4, Lwów 1911, s. 80a.

Idea ewolucji w teologii katolickiej, Przegląd Powszechny, t. 112, z. 12, Kraków 1911, s. 301-322.

Andrzej Towiański, Ateneum Kapłańskie, t. 7, z. 5, Włocławek 1912, s. 385-409 [por. Polska filozofia religijna].

§         Rec.: A. Brykczyński, Kilka uwag z powodu artykułu ‘Andrzej Towiański’ ks. Gabryla, Ateneum Kapłańskie, t. 8, z. 1, Włocławek 1912, s. 49-52.

§         Polemika: [prawdopodobnie: Andrzej Niemojewski], O Towiańskiego, Myśl Niepodległa, r. 7, nr 217, Warszawa 1912, s. 1190-1191.

Poglądy filozoficzne O. Piotra Semenenki, Miesięcznik katachetyczno – wychowawczy, r. 2, z. 1, Lwów 1912, s. 22-32; z. 2, s. 64-72; z. 3, 130-134; z. 4, s. 19-179 [por. Polska filozofia religijna].

 Pojęcia filozoficzne naszych scholastyków z XVII w., Ateneum Kapłańskie, t. 10, z. 2, Włocławek 1913, s. 97-114; z. 3, s. 217-227.

§         Tekst ten omawia poglądy Wojciecha Tylkowskiego. Referuje go K. Twardowski zob.: Ruch Filozoficzny, r. 3, nr 9, Lwów 1913, s. 253 a,b.

Rozum i wiara (Trzy konferencje wygłoszone na nabożeństwie w akademickim kościele św. Anny w Krakowie), Miesięcznik katechetyczno – wychowawczy, r. 3, z. 3, Lwów 1913, s. 105-116; z. 4, s. 10-165.

O filozofii ks. Piotra Semenenki, w: Kajsiewicz i Semenenko. Książka pamiątkowa z obchodu urządzonego ku ich czci 7 X 1913, Kraków 1913, s. 33-44.

O. Walerian Magni, Kapucyn (1586-1661), anty – arystotelik w XVII wieku, w: Archiwum Komitetu do Badań Historii Filozofii w Polsce, Kraków 1915, t. 1, cz. 1, s. 133-168 [praca wydana po śmieci F. Gabryla prawdopodobnie na podstawie autoreferatu pt.: O. Walerian Magni (1586-1661) jako anty – arystotelik, który został wygłoszony na 5 posiedzeniu Komisji Historii Filozofii Polskiej w dniu 20 maja 1913 r].

§         Sprawozdanie Akademii Umiejętności, t. 18, nr 5, 1913, s. 12.

§         Ruch Filozoficzny, r. 3, nr 9, Lwów 1913, s. 254b – 255a.

Charakterystyka filozofii w Polsce XVII i XVIII wieku oraz przyczyny jej upadku, Ruch Filozoficzny, r. 4, nr 1, Lwów 1914-1918, s. 29b-30a.

 

 

C. Recenzje napisane przez Franciszka Gabryla

 

1.       Morawski M., Celowość w naturze, wyd. 2, Kraków 1981, w: Österr. Literaturbl., Wiedeń 1893, kol. 359.

2.       Pawlicki. S, Żywot i dzieła Ernesta Renana, Kraków 1896, w: Przegląd literacki, r. 1, nr 5, Kraków 1896, s. 8-10.

3.       Stateczny E., Compendium historiae philosophiae. Usui scholastico aptavit…, Romae 1898, w: Przegląd Powszechny, t. 60, z. 10, Kraków 1898, s. 112-120.

4.       Twardowski K., O filozofii średniowiecznej, Lwów 1910, w: Przegląd Powszechny, t. 105, z. 3, Kraków 1910, s. 387-394.

5.       Wajs K., Dziwy hipnotyzmu, Przemyśl 1899, w: Przegląd Powszechny, t. 67, z. 7, Kraków 1900, s. 93-98.

 

 

D. W związku ze śmiercią:

 

1.  Lubecki K., „Ateneum Kapłańskie.”, t. 11, z. 2, Włocławek 1914, s. 166-170.

2.  Głos Narodowy, r. 22, nr 4, Kraków 1914, s. 1.

3.  Kronika Rodzinna [?], r. 47, nr 3, Warszawa 1914, dodatek.

4.  Nasz Sztandar, s. 63-64.

5.  Książka, r. 14, nr 1/2, Warszawa 1914 [t. 1], s. 106.

6.  Bystrzonowski, Którzy idziemy, r. 2, nr 2/3, Kraków 1914, s. 124-127.

7.  K[ierski Feliks?], Kurier Warszawski, r. 94, nr 9, Warszawa 1914, s. 34.

8.  Przegląd Katolicki, r. 52, nr 3, Warszawa 1914, s. 36-38.

9.  Słowo Polskie, r. 19, nr 7, Lwów 1914, s. 2.

10. Tygodnik Ilustrowany, półr. 1, nr 3, Warszawa 1914, s. 53.

11. X. P. [prawdopodobnie Aleksander Piechnik], Gazeta kościelna, r. 22, nr 5, Lwów        1914/1915, s. 58; nr , s. 69-70.

12. X. P. [prawdopodobnie Aleksander Pechnik], Miesięcznik katechetyczno – wychowawczy, r. 4, z. 2, Lwów 1914/1915, s. 105-107.

13. Muzeum, r. 30, t. 1, Lwów 1914/1915, s. 258.

14. Ruch Filozoficzny, r. 4, nr 1, Lwów 1914/1918, s. 32b; nr 2, s. 56a, b.

 

 

E. Opracowania:

 

1.      Banaszek A., Gabryl Franciszek, w: Słownik polskich teologów katolickich, pod red. H. E. Wyczawskiego, Warszawa 1981, t. 1, 496-498.

2.      Borzym S., Rzecznicy metafizyki w filozofii profesjonalnej, w: S. Borzym, H. Floryńska, B. Skarga, A. Walicki, Zarys dziejów filozofii polskiej 1818-1918, red. A. Walicki, Warszawa 1983, s. 250-252, 345-347.

3.      Dembowski B., Spór o metafizykę i inne studia z historii filozofii polskiej, Włocławek 1997², s.

4.      Garyl F., w: Enciclopedia Filosofica. Centro di Studia Filosofici di Gallarate, t. 2, Firenze 1967, s. 1556.

5.      Głombik Cz., Początki neoscholastyki polskiej, Katowice 1991, s.

6.      Gogacz M., Tomizm w polskich środowiskach uniwersyteckich, w: Studia z dziejów myśli świetgo Tomasza z Akwinu, Lublin 1978, s. 335-351.

7.      Iwanicki J., Problematyka filozoficzna w ciągu ostatniego 50-lecia w Polsce, Ateneum  Kapłańskie, t. 58, Włocławek 1959, s. 255-593.

8.      Kamieński S., Filozofia i nauka, Lublin 1993, s. 87-88.

9.      Kępa Z. J., Stanowisko Franciszka Gabryla wobec ewolucjonizmu. Szkic z historii filozofii przyrody, Ełckie Studia Teologiczne, t. 1, Ełk 2000, s. 129-140.

10.  Krasnodębski M., Dusza i ciało. Zagadnienie zjednoczenia duszy i ciała w wybranych tekstach Tomasza z Akwinu oraz w filozofii tomistycznej, Warszawa 2004, s. 67-78.

11.  Krasnodębski M., Franciszek Gabryl (1866-1914), w: Tomizm polski od encykliki Aeterni Patris do Soboru Watykańskiego II (1879-1962), red. A. Andrzejuk Warszawa 2008, w druku [poprawiony i uzupełniany tekst pt. Franciszka Gabryla antropologia i teoria poznania].

12.  Krasnodębski M., Franciszka Gabryla antropologia i teoria poznania, Forum Philosophicum, t. 8, Kraków 2003, s. 207-233. [streszczenie] F. Gabryl’s anthropology and theory of knowlegde, Forum Philosophicum, t. 8, Kraków 2003, s. 234-236.

13.  Krasnodębski M., Prawda i pewność w Noetyce Franciszka Gabryla (1866-1914), w: Philosophia vitam alere. Prace dedykowane Profesorowi R. Darowskiemu, Kraków 2005, s. 261-277.

14.  Krasnodębski M., Zagadnienie pożądania w antropologii Franciszka Gabryla (1866-1914), Studia Philosophiae Christianae, 39 (2003) 2, s. 328-349.

15.  Krasnodębski, Człowiek, jego poznanie i pożądanie w antropologii Franciszka Gabryla, rozprawa doktorska, Biblioteka UKSW, Warszawa 2003, ss. 236.

16.  Michalski K., Stanowisko księdza Gabryla w ruchu neoscholastycznym, Ateneum Kapłańskie, t. 13, Włocławek 1917, s. 46-56.

17.  Przymusiała A., Gabryl F. (1866-1914), w: Filozofia w Polsce. Słownik Pisarzy, Warszawa 1971.

18.  Przymusiała A., Ks. Franciszek Gabryl (1866-1914), Studia Philosophiae Christianae, 1 (1966), s. 259-264.

19.  Stępień A. B., Wartość poznawcza współczesnej filozofii tomistycznej, Studia Filozoficzne 206-207 (1983) 1-2, s. 51-84.

20.  Studia z polskiej myśli filozoficznej 1900-1939, red. L. Gawor, Lublin 1997.

21.  Śródka A., Uczeni Polscy XIX – XX stulecia, Warszawa 1995.

22.  Tupikowski J., Franciszek Gabryl, w: Powszechna Encyklopedia Filozoficzna, red. A. Maryniarczyk, t. 3, Lublin 2002.

23.  Usowicz A., Gabryl Franciszek, w: Polski Słownik Biograficzny, t. VII, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1948-1958, s. 193-194.

24.  Węgier F., Dyalektyka, Orchard Lake, Michigan 1925.

25.  Węgier F., Kryteryologia, Orchard Lake, Michigan 1926.

26.  Zarys dziejów filozofii polskiej 1815-1918, red. A. Walicki, Warszawa 1986.

27.  Żegleń U., Gabryl Franciszek, w: Encyklopedia Katolicka, t. 5, red. L. Bieńkowski [i in.], Lublin 1989, s. 796.