Mikołaj Krasnodębski

 

 

Sprawozdanie z IV Międzynarodowej Konferencji Pedagogiki Filozoficznej w Łodzi

 "Zeszyty Naukowe SWPR- Seria Pedagogiczna" 2-3/2010-2011, s. 241-245.

 

W dniach 22-24 listopada 2010 roku w Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnym Uniwersytetu Łódzkiego odbyła się IV Międzynarodowa Konferencja Pedagogiki Filozoficznej zorganizowana przez Zakład Pedagogiki Filozoficznej Uniwersytetu Łódzkiego, Towarzystwo Pedagogiki Filozoficznej im. B. Trentowskiego oraz Katedrę Studiów Pedagogicznych Uniwersytetu Tranwskiego. Konferencję zatytułowano: Metamorfozy filozofii wychowania od antyku do współczesności. Filozofia wychowania Bogdana Nawroczyńskiego (Aksjologia – kultura – historiografia). Zespół tych zagadnień wyznaczył przebieg obrad, który został podzielony na dwie zasadnicze części: referaty poświęcone filozofii wychowania ujęte według klucza historycznego, od starożytnej paidei do pedagogiki współczesnej oraz wystąpienia poświecone osobie i dorobkowi B. Nawroczyńskiego. Obradom ogólnym przewodniczyli organizatorzy: prof. S. Sztobryn i prof. B. Kudláčová, zaś nad przebiegiem poszczególnych sesji czuwali Profesorowie: W. Andrukowicz, R. Leppert, S. Gałkowski. Konferencja zebrała niemal wszystkich przedstawicieli z głównych ośrodków naukowych w Polsce, którzy zajmują się szeroko pojętą filozofią wychowania oraz gości zagranicznych ze Słowacji, Niemiec i Ukrainy. Wygłoszono łącznie 43 referaty, stąd nawet krótkie ich omówienie wykracza poza ramy niniejszego sprawozdania nie tylko z powodu jego objętości (ograniczam się do krótkiego zasygnalizowania problematyki wystąpień, co wydaje się uzasadnione, ponieważ referaty zostaną opublikowane w czwartym tomie Pedagogiki Filozoficznej).

W pierwszym dniu konferencji obrady sesji plenarnej obok organizatorów otworzył prof.. A. Różalski, prorektor ds. nauki UŁ. Pierwszy referat pt.: Jaskinia jako topos procesu kształcenia. Transformacje Platońskiej metafory jaskini w filozoficznym myśleniu o wychowaniu wygłosił prof. D. Benner z Uniwersytetu Humbolta w Berlinie i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Następnie głos zabrała prof. B. Kudláčová, która wygłosiła referat na temat paradygmatów w rozwoju europejskiej myśli pedagogicznej. Kolejna prelegentka, prof. Aldona Pobojewska z Uniwersytetu Łódzkiego omówiła zagadnienie pt.: Dialog Sokratejski a metoda warsztatowa na zajęciach filozofii, zaś prof. Natalia Łosiewa z Uniwersytetu Narodowego w Doniecku na Ukrainie podjęła temat rozwoju idei samorealizacji osobowości w pracach pedagogów ukraińskich w XIX i XX wieku. Następnie prof. R. Leppert z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego podjął problem relacji filozofii i pedagogiki ogólnej w aspekcie metodologicznym. Omówiono także zastosowanie paradygmatów filozoficznych Herbarta i Schopenhauera (prof. A. Murzyn, mgr T. Kopciński z Uniwersytetu Śląskiego) oraz E. Abramowskiego (prof. W. Andrukowicz z Uniwersytetu Szczecińskiego). Z kolei prof. S. Gałkowski z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego poruszył problematykę zatytułowaną: Pozycja dziecka we współczesnym społeczeństwie i jej konsekwencje pedagogiczne.

Tego dnia, po zakończeniu sesji odbyło się spotkanie i obrady Towarzystwa Pedagogiki Filozoficznej, którym przewodniczył ich prezes, prof. S. Sztobryn.

Podczas drugiego dnia konferencji obrady zostały podzielone na trzy sesje: 1) Filozofia wychowania w antyku i wiekach średnich; 2) Nowożytna filozofia wychowania; 3) Oblicza współczesnej filozofii wychowania.

Podczas obrad sesji pierwszej, której przewodniczył prof. W. Andrukowicz zostały omówione następujące zagadnienia: aretologii klasycznej i jej negacji przez Machiavellego (dr J. Rutkowski, UW); zastosowania teorii poznania niewyraźnego oraz problematyka humanizacji wychowania i kontemplacji w realistycznej filozofii wychowania (dr M. Krasnodębski, NWSP); problematyka męstwa (mgr inż. D. Pełka, UKSW); wychowanie w średniowiecznych zakonach rycerskich (dr K. Ratajczak, UAM) i pedagogika zakonna (dr E. Bartkowiak, UZ). Podjęto również analizę założeń pedagogicznych Parmenidesa i Heraklita (dr K. Kołakowska, KUL), Herodota (dr M. Wasilewski, UŁ) i Tomasza z Akwinu (dr A. Szudra, KUL).

  Obrady sesji drugiej, którym przewodniczył prof. R. Leppert rozpoczęło wystąpienia dra A. Rajskiego z uniwersytetu w Trnawie. Rajsky omówił antropologie pedagogiczną E. Mouniera. Obrady tej sesji zasadniczo zdominowały wystąpienia o charakterze historyczno-problemowym, w których nawiązywano do ujęć J. Locka (dr K. Wrońska, UJ), marksizmu i leninizmu (dr T. M. Korczyński, UKSW), J. Tischnera (P. Walczak, UZ) oraz W. Schappa (I. Nowikow, UAM). Ponadto została zaprezentowana problematyka hodegetyki, która stanowi autonomiczną w stosunku do dydaktyki metodę wychowania (dr M. Gałażewski, UZ).

Sesja poświęcona współczesnej filozofii wychowania (przewodniczył jej prof. S. Gałkowski) zgromadziła największa liczbę wystąpień. Poruszono w niej szereg problemów pedagogicznych zainspirowanych współczesną filozofią oraz podjęto próbę zdiagnozowania kondycji współczesnych nauk o wychowaniu oraz samego procesu edukacyjnego w Polsce. Temu ostatniemu problemowi poświęcił swoje wystąpienie zatytułowane: Filozofia wychowania a kształcenie uniwersyteckie dr R. Godań z UW. Poruszono ponadto problematykę epistemologicznych założeń fenomenologii E. Husserla (dr J. Gara, APS); dyskursu edukacyjnego (dr A. Wróbel, UŁ), podmiotowości i jej wpływu na osobowe spełnienie się człowieka (dr K. Gryżenia, UKSW); wolności w pedagogice M. Montessori (dr M. Miksza, UŁ); analizie stanowiska naturalistycznego w dyskursie filozoficznym i pedagogicznym (mgr A. Kulesza, UJ); paradygmatów humanistycznych w filozofii wychowania (dr A. Sztylka, AP); koncepcji natura pura (mgr M. Wiesenganger, Trnavska universita); relacjom tomizmu z personalizmem (dr J. Horowski, UMK); problematyki życia (mgr M. Rojek, UŁ) i arteterapii (dr E. Jakimowska, APS). Wygłoszono też referaty traktujące o metodologicznych uwarunkowaniach współczesnej filozofii wychowania (mgr T. Leś, UJ i dr M. Kielar, APS).

Ostatni dzień konferencji został poświęcony na przybliżenie i omówienie filozofii wychowania, wybitnego polskiego pedagoga kultury – Bogdana Nawroczyńskiego. Miały miejsce następujące wystąpienia:

F     Bogdana Nawroczyńskiego świat wartości. Kontekst pedagogiczny (prof. H. Gajmowicz, UŁ);

F     Aksjologia kultury Bogdana Nawroczyńskiego a przemiany współczesności (mgr A. Skrobas, UMCS);

F     Introcepcja w filozofii wychowania B. Nawroczyńskiego (dr K. Maliszewski, UŚ);

F     Rozum, rozsądek i intuicja w nauce – zastosowanie teorii kultury B. Nawroczyńskiego w dyscyplinach pedagogicznych (dr A. Żywczok, UŚ);

F     Indywidualność i osobowość w koncepcji wychowania Bogdana Nawroczyńskiego (dr A. Sztylka, AP);

F     Bogdan Nawroczyński jako publicysta „Kultury i Wychowania” w latach 1933-1939 (mgr M. Boczoń, UG);

F     Filozofia narracji historycznopedagogicznej Bogdana Nawroczyńskiego (mgr Ł. Michalski, UŚ);

F     Bogdan Nawroczyński jako historyk filozofii wychowania (prof. S. Sztobryn, UŁ).

Podsumowania obraz w sesjach podjęli się ich przewodniczący, zaś zamknięcia konferencji dokonał S. Sztobryn, zapraszając uczestników konferencji za dwa lata na piątą już Międzynarodową Konferencję Pedagogiki Filozoficznej.

Należy dodać, że wiodącym językiem konferencji był język polski. Wystąpienie prof. D. Bennera zostało symultaniczne przetłumaczone przez dra D. Stępkowskiego (UKSW). Prelegentka z Ukrainy z powodzeniem podjęła się wygłoszenia swojego referatu po polsku, zaś prelegenci ze Słowacji operowali swoim językiem, wspierając się prezentacją multimedialną w języku polskim. 

W odczuciu uczestników konferencji szeroki zakres omawianych zagadnień historycznych i problemowych nie został w sposób wyczerpujący omówiony. Przeznaczony na dyskusję czas nie był wystarczający, jednak biorąc pod uwagę szeroki wachlarz omawianej problematyki i ilości wystąpień, jest zrozumiałe. Należy ufać, ze aporie, które pojawiły się w trakcie konferencji zostaną przynajmniej w pewnym zakresie ujęte w przygotowywanej publikacji pokonferencyjnej. A z drugiej strony przyczynią się do ożywienia kontaktów naukowych, polemik i replik na łamach periodyków poświęconych problematyce filozoficznego wychowania.

Od strony filozoficznej wypada dodać, że podczas konferencji dominowały paradygmaty wyznaczone przez filozofię postmodernistyczną, idealizm niemiecki i fenomenologię, filozofię dialogu oraz filozofię oświecenia, choć też pojawiły się wątki antyczne, najczęściej związane z poglądami: presokratyków, Sokratesa i Platona. Zdecydowanie „wątki” realistyczne poruszone w zaledwie w kilku wystąpieniach Sądzę, że fakt ten oddaje stan filozofii wychowania w Polsce i Europie.

Za istotną inicjatywę uważam też omówienie poglądów filozoficzno-pedagogicznych Nawroczyńskiego, którego dorobek wciąż nie został należycie doceniony i spopularyzowany.

Pragnę pogratulować Organizatorem konferencji ich cennej inicjatywy, która nie tylko integruje polskie i zagraniczne środowiska uprawiające filozofię wychowania, ale jest cennym forum wymiany poglądów, krytycznych uwag i pedagogiczno-filozoficznych intuicji, które sprzyjają rozwojowi tej jakże istotnej dziedziny. Dziękuję za zaproszenie do uczestnictwa w tym spotkaniu, zaś wszystkim Prelegentom winszuję ich wystąpień, które jak sądzę stanowią znaczny wkład we współczesne rozumienie filozofii wychowania.